“အိုး ကေလး လႈပ္ပါေဟ့ .. အုိးကေလး လႈပ္ပါေဟ့ ”
“အိုး ..ကေလး လႈပ္ပါေဟ ့ .အိုး …ကေလး လႈပ္ပါေဟ့ ”
စာရင္းကိုင္ နယ္ပယ္မွာ လူတစ္ဦးခ်င္းစီ (Individuals’) ၊ ကုိယ္ပိုင္စီးပြားေရး (Sole Traders) ၊ အစုအစပ္ (partnerships) ၊ ကုမၸဏီ (companies)ေတြ အတြက္
သူတို ့အသီးသီးရဲ ့ Accounting period ကုန္ဆံုးတဲ့ အခါမွာ Profit & Loss ( ရွံုးျမတ္စာရင္း ) နဲ ့ Blance Sheet (လက္က်န္ ႏွစ္ခ်ဳပ္ ရွင္းတန္း) ေတြ ကို စာရင္း ေရးဆြဲေပးရပါတယ္ ။
ဘာလို ့ေရးဆြဲေပးရသလဲဆိုေတာ့ ျပည္တြင္း အခြန္မ်ားဦးစီး႒ာနက သတ္မွတ္ခ်က္ (By Law) အရ Dead Line လို ့ေခၚတဲ့ သတ္မွတ္ရက္မတိုင္မွီ အခ်ိန္အတြင္းမွာ
တင္ျပေပးရမွာ ျဖစ္လို ့ပါပဲ။ ျပည္သူေတြဟာ သူတို ့လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ စီးပြားေရး အက်ိဳးအျမတ္ေတြထဲက ရာခိုင္ႏွဳန္းအခ်ိဳ ့ကို အခြန္အေနနဲ ့ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ျပန္လည္ေပးသြင္းရပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္က ျပည္သူေတြရဲ ့ ေငြေၾကးေတြကို မတရားသျဖင့္ အခြန္ေကာက္ခံျပီး အိပ္ထဲ ထည့္ေနသလားဆိုေတာ့လည္း မဟုတ္ပါဘူး ။ အဲဒီ ရရွိလာတဲ့
အခြန္အတုတ္ေတြထဲကေန ျပည္သူေတြ အတြက္ အက်ိဳးရွိေစမဲ့ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး (Public Transport) ၊ က်န္းမာေရး (Health & Safety) ၊ လူမႈ ဖူလံုေရး ၊
သာေရး နာေရး (Social Security) အစရွိတဲ့ ေနရာေတြ နဲ ့ႏိုင္ငံေတာ္ ေခတ္မွီ ဖြ ့ံျဖိဳး တုိးတက္ေရး အစရွိတဲ့ ေနရာေတြ မွာ လ်ာထားခ်က္ Budget ေတြနဲ ့အတူ
သင့္ေလ်ာ္သလို သံုးစြဲ ရပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အက်ိဳးအတြက္ ခ်ည္းပဲလား ဆိုေတာ့လည္း မဟုတ္ပါဘူး ။ အဓိက ကေတာ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ ၊ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူျပည္သားေတြရဲ ့အက်ိဳးအတြက္ ကို အဓိက ထားျပီး ဒီ Profit & Loss နဲ ့ Balance Sheet ကို ေရးဆြဲ ရျခင္းပါ။
ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္တို္င္းဟာ ကိုယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းကေန အက်ိဳး အျမတ္ ရေနျပီလား ၊ ဆံုးရွံုးမႈ ေတြ ျဖစ္ေနျပီလား ၊ Cash Flow
လို ့ေခၚတဲ့ ေငြသားစီးဆင္းမႈ ေတြ ေခ်ာင္လည္ရဲ ့လား၊ ေခ်ာင္လည္ေနရင္ Capital Investment ေတြ ၊ Short term, Long term Investment & Bonds ေတြ ၊
အဆင္မေျပရင္ Share issue ထုတ္မလား ၊ HIre Purchase ေတြ ၊ Short & Long term Loan အစရွိသျဖင့္ Investment Decision ေတြကို Risk Analysis ေတြ၊ Budget ေတြ
Ratio ေတြနဲ ့အဲဒီ Balance Sheet ကို ၾကည့္ျပီး ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
တစ္ခါ Minority Interest ၊ Public sectors ၊ Busines Angels ၊ Investors ၊ Bankers ၊ Government ေတြကလည္း ဒီ ႏွစ္ခ်ဳပ္ရွင္းတန္းကိုၾကည့္ျပီး ဒီလုပ္ငန္းကို ၀ယ္သင့္
မ၀ယ္သင့္ ၊ ေခ်းေငြ ထုတ္ေပးသင့္ မေပးသင့္ ။ Government Grant ေပးတာေတြကို ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
အခြန္ေပးေဆာင္ဖို ့ရာအတြက္ လုပ္ငန္းေတြရဲ ့အခြန္စာရင္းဟာလည္း Profit & Loss Account နဲ ့Balance Sheet အေပၚမူတည္ျပီး ေရးဆြဲရတာပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ခ်ဳပ္ရွင္းတမ္းဟာ Accountancy ပညာရပ္ နယ္ပယ္မွာ အေရးၾကီးတယ္လို ့ဆိုရပါမယ္။
Banalce Sheet ကုိိ Accounting period လို ့ေခၚတဲ့ လုပ္ငန္းတစ္ခု ရဲ ့တစ္ႏွစ္တာ လည္ပတ္မဲ့ အခ်ိန္ဇယားအတြင္း ၁၂ လတာ ကာလအတြင္းမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္
ေရးဆြဲေလ့ရွိၾကပါတယ္။
ျမန္မာ့ရိုးရာ ေဗဒင္ပညာရပ္မွာေတာ့ ေကာဇာလို ့ေခၚတဲ့ Astrology cycle လို ့ဆိုရမဲ့ ေကာဇာသကၠရာဇ္ဟာ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ဧျပီလ ၊ ျမန္မာႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန ့ကေန
စတင္ျပီး ေနာက္ႏွစ္ သၾကၤန္အတက္ေန ့မွာ ျပီးဆံုးပါတယ္။
အတိုင္ပင္ခံ ပညာရွင္၊ ဆရာ အရွင္မ်ားဟာ ေကာဇာႏွစ္သစ္ တစ္ခုေရာက္တို္င္းေရာက္တုိင္း အဲဒီေရာက္ရွိလာမဲ့ ေကာဇာႏွစ္အတြက္ Analysis လုပ္ျပီး
Short term , Long term plan ေျခာက္လစာ ၊ တစ္ႏွစ္စာ ေဟာကိန္း ၊ Budgetary system လို ့ေခၚတဲ့ ေရွာင္သင့္ လုပ္သင့္တဲ့ အရာေတြ ၊ ယၾတာလို ့ေခၚတဲ့ Instance Action နဲ ့Risk Analysis လို ့ေခၚတဲ့ ေကာင္းက်ိဳး နဲ ့ဆိုးက်ိဳးေတြကို တြက္ခ်က္ျပီး Decision making ေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။
Accountcy concepts ေတြ လုိပါပဲ ။ တြက္ခ်က္ရာမွာ Accural & prepaid ဆိုတဲ့ concept ေတြကို အသံုးျပဳပါတယ္။ ၁၃၆၈ ခုႏွစ္ေကာဇာအတြက္ ေရးခဲ့တာေလးေတြနဲ ့ရွင္းရမယ္ဆိုရင္
ဆရာ ေဇယ်ာေမာင္ရဲ ၁၃၆၉ခွစ္ ေကာဇာ ေဆာင္းပါးအရ
“လာမယ့္ ၁၃၇၀ အျဖည့္ကိန္းက ၁၀ ဂဏန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယခုႏွစ္ (၁၀) အတြဲ အေၾကာင္းတရား နမိတ္ဟာ လာမယ့္ ၁၃၇၀ အျဖည့္ကိန္း ၁၀ ဂဏန္းနဲ ့ထပ္တူညီမွာမို ့ လာမယ့္ ၁၃၇၀ ႏွစ္ (၂၀၀၈ ေအၿပီ ၁၇ မွ ၂၀၀၉ ေအၿပီ၁၇) ဆီကိုပါ အက်ိဳးတရားေတြက ဆက္စပ္သြားပါလိမ့္မယ္။”
ဆိုတဲ့ ဒီ ေဟာကိန္းဟာ Accural concept ကို လက္ခံက်င့္သံုးထားတာပါ။ Expenses ေတြဟာ Accounting period တစ္ခုအတြင္းမွာ က်ခံရေပမဲ့ အဲဒီ Expenses ေတြဟာ
Accounting period အတြင္းမွာ မေပးရေသးဘူး ဆိုရင္ accured expenses အေနနဲ ့စာရင္းသြင္းသလိုပါပဲ … ၁၃၆၉ မွာ အေၾကာင္းတရား နိမိတ္တစ္ခု ျဖစ္ပ်က္ခဲ့မႈဟာ
အဲဒီႏွစ္အတြင္းမွာ မေပးဆပ္ရေသးရင္ ေရွ ့လာမဲ့ ၁၃၇၀ မွာ ဆက္လက္ျပီး အက်ိဳးတရား အျဖစ္ ေပၚလာမွာမို ့လို ့ပါပဲ..
ေနာက္တစ္ခါ အတိတ္ ၊ နိမိတ္ ၊ တေဘာင္ေဆာင္းပါးမွာ
လြန္ခဲ့ေသာ ၁ နွစ္ေက်ာ္ ၂ ႏွစ္ခန္ ့က ရန္ကုန္ျမိဳ ့တြင္ တေဘာင္တစ္ခု ေပၚထြက္ခဲ့ေသးသည္။
“ရန္ကုန္ အုတ္ပံု၊ မႏၲေလး ျပာပံု “ ဟူေသာ တေဘာင္စကား ေပၚထြက္လာခဲ့သည္
ဆိုတဲ့ တေဘာင္အေၾကာင္း ေဆာင္းပါး။ ဒါဟာ prepaid လို ့ေခၚတဲ့ ၾကိဳတင္ျပီး ေျပာထားတဲ့ လူေတြၾကားက ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ တေဘာင္ကို အေျခခံျပီး ေရးထားတာပါ။
လြန္ခဲ့ေသာ ၁ နွစ္ေက်ာ္ ၂ ႏွစ္ခန္ ့က လို ့ပါေရးထားတဲ့အတြက္လည္း Balance brought forward ဆိုတဲ့ concept ကို မိပါတယ္။
အဲဒီတေဘာင္ အတိုင္းဆိုရင္ က်န္တဲ့ ရန္ကုန္ဟာလည္း ဘာလိုလုိ ညာလိုလုိ ပါပဲ။
Prudence concept သေဘာက အရွိကို အရိွအတိုင္းတင္ျပရမယ္ ဆိုတဲ့ အတိုင္းပါပဲ ၁၀ ေဆာင္းပါး ဒုတိယပိုင္း
“မီးနဲ ့ပတ္သက္တာ ေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို ့ယူဆရပါတယ္။ အေရျပား မွာ အပူဖုေပါက္သလိုမ်ိဳး ထၾကြလာတဲ့ ေရာဂါေတြ ၊
မီးအၾကီးအက်ယ္ေလာင္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ”
လို ့အျမင္ကို တင္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးမွာပဲ တစ္ခါထပ္ျပီးေတာ့
“မီးခိုက္ေလကူ ဆိုတဲ့ အဂၤ၀ိဇၨာစကားအရ မဟာဘုတ္ ဇာတ္ေဆာင္ျဖစ္တဲ ့ဘဂၤမွာ ရွိတဲ့ ၄-ဗုဒၶဟူး ရဲ ့
အကူအညီကို ရယူရပါမယ္။ ဗုဒၶဟူးရဲ ့ ျပည္အဂၤါပရိယာယ္ကေတာ့ အိမ္ေရွ ့မင္း လို ့ဆိုပါတယ္။ ”
ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ျပန္လည္ သံုးသပ္ၾကည့္ပါ။
Auditor ေတြ စာရင္းကို စစ္ေဆးတဲ့အခါမွာ ဒီစာရင္းဆြဲတဲ့သူဟာ အမွန္အကန္လား အၾကံအဖန္လား ဆိုတာကို စာရင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ ့
Voucher ေတြနဲ ့ramdom test လုပ္ျပီး တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီဟာ Doggy လား ။ အမွန္လား ။ Trude & Fair View ျဖစ္ရဲ ့လား အစရွိတာေတြကို
စစ္ေဆးၾကသလို ဒီေဆာင္းပါးပါ အေၾကာင္းအရာ ေတြ ဟာ လုပ္ၾကံဇာတ္လမ္းေတြလား ( Window dressing ) ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြလား (Trude & Faire View) ဆိုတဲ့
concept ကို မိသလားဆိုတာကိုေတာ့ လတ္တေလာ ျဖစ္ပ်က္တာေတြက သက္ေသခံေနပါလိမ့္မယ္..
Accountant အရည္အခ်င္းမျပည့္မွီ ၊ Book-keeping လုပ္တာေတြ ညံ့ေနရင္ေတာ့ Suspense account လို ့ေခၚတဲ့ ဘယ္နားမွာ ထားရမွန္းမသိ၊ ဘာေတြ မွန္းမသိ တဲ့
ဂဏန္းေတြ ေတြ ့ရသလိုပါပဲ …အတိုင္ပင္ခံဆရာ ေတြးေခၚမႈညံ့တာ ၊ တင္ျပမႈ မရွင္းလင္းတာေတြ လည္း ေတြ ့ရင္လည္း ေတြ ့ႏိုင္ေကာင္းပါတယ္။
ကိုယ္နားမလည္တိုင္း တစ္ဘက္သားကို
“ ေပါက္ကရ မေရးပါနဲ ့” တို ့“ တေရးအိပ္လိုက္ပါ …အယူမွား အမွတ္မွားတာေတြ မလုပ္ပါနဲ့ ”
လို ့အစရွိတာေတြ ေျပာေနမဲ့အစား
Auditor တစ္ေယာက္က Accountant ကို မရွင္းလင္းေသးတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြ ေမးသလိုမ်ိဳး ေမးမယ္ဆိုရင္ အေမးခံရတဲ့သူက သူလုပ္ထားတာ မွန္တဲ့အေၾကာင္း ၊
အားလံုးဟာ The best of his knowledge အရ လုပ္ထားတာေတြ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းကို ရွင္းျပဖို ့၀န္ေလးမယ္လို ့မထင္ပါဘူး။ အမွားေတြ ့ရင္လည္း ေထာက္ျပျပီး
ဒီဟာကိုေတာ့ ဒီလိုလုပ္သင့္တယ္ ဆိုတာေတြ အၾကံအဥာဏ္ေကာင္းေပး မယ္ဆိုရင္ …..
ေပါက္ေဖာ္လည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေဆာင္းပါးေတြဟာ ၾကိဳတင္ျပီး ေရးသားထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့ ေက်ာက္စိမ္းဆင္ရုပ္ ေဆာင္းပါးကို တင္ျပမိတဲ့အခါမွာ ဒီပညာရပ္ကို ခုတံုးလုပ္ျပီး လူတစ္ဘက္သားကို ဒုကၡေရာက္ေအာင္ လုပ္မိရင္ ျမန္မာစကားပံုမွာ ရွိတဲ့
“သူခိုးကို ဓါးရိုးကမ္း” သလို ျဖစ္ေနမယ္လို ့ပညာရွင္ေတြ ေ၀ဖန္ရင္ ခံရမွာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ သူခိုးကို ဓါးရိုးကမ္း စကားပံုအရ ဆိုရင္ ဥေရာပမွာ ေနတဲ့လူေတြနဲ ့တစ္ျခားစီျဖစ္ေနပါတယ္။
ဥေရာပမွာ Health & Safety ဆိုတာဟာ ထိပ္တန္းက ပါ၀င္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးကို အဓိကထားျပီး ေဆာင္ရြက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။
သူတို ့ဟာ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ခြ်န္ျမတဲ့ ပစၥည္း ၊ ဓါး ၊ ကပ္ေၾကး အစရွိတာေတြကို တစ္ဘက္လူက ေတာင္းလာလို ့ လွမ္းေပးရင္ေတာ့ ဓါးဆိုရင္ ဓါးသြားကို
ကိုင္ျပီး ဓါးရိုးကို ေတာင္းတဲ့သူဘက္ကို လွည့္ျပီး ေပးတတ္ၾကပါတယ္။ ကပ္ေၾကးလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။ ျမန္မာစကားပံုထဲက သူခိုးကို ဓါးရိုးကမ္း တဲ့
မိန္းမကေတာ့ ဓါးသြားကို မကိုင္ဘဲ ဓါးလယ္က ကိုင္ျပီး ကဗ်ာကယာ ေပးလိုက္တာ ဓါးရိုးက သူခိုးဘက္ကို ေရာက္သြားသလိုပါပဲ။ စဥ္းစားမိတာ ေျပာတာပါ။
အဲဒီေတာ့ လက္က်န္ရွင္းတမ္း ေနာက္ဆံုး အဆင့္ျဖစ္တဲ့ Pre နဲ ့ Post Balance Sheet Event ဆိုတဲ့ concept အရ လက္က်န္ရွင္းတမ္း တင္ျပရမဲ့ ေန ့မတိုင္မွီက
ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ လက္က်န္ရွင္းတမ္းမွာ ပါေပမဲ့ Post Balance Sheet Event လို ့ေခၚတဲ့ လက္က်န္စာရင္း ရွင္းတမ္း ေရးဆြဲျပီး ေနာက္ပိုင္း
AGM (Annual General Meeting) မတိုင္မွီ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ဟာ ရွိေနအံုးမွာပါပဲ။ အဲဒီ Post Balance Sheet Event ေတြဟာ ထူးျခားေနတယ္ .
Signifcant ။ Materility ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီႏွစ္ လက္က်န္ရွင္းတမ္းမွာ ေဖာ္ျပရတာေတြ၊ Notes ေတြ အေနနဲ ့Share Holders ေတြကို တင္ျပရပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ Pre Balance Sheet Event လို ့ေခၚတဲ့ စက္တင္ဘာလ အျဖစ္အပ်က္ေၾကာင့္ Post Balance Sheet Event လို ့ေခၚတဲ့ ၁၃၆၉ အကုန္ ၁၃၇၀ မွာ က်င္းပမဲ့ AGM လို ့ေခၚတဲ့ ျပည္လံုးကြ်တ္အစည္းေ၀း ေထာက္ခံပြဲေတြကို Notes အေနနဲ ့တင္ျပရပါမယ္။
အဲဒီအခါမွာ လူငယ္ေဗဒင္ပညာေလ့လာသူ တစ္ဦးရဲ ့အယူအဆအရ
၁) ဂဏန္းေဗဒင္အရ လြတ္လပ္ေရးသက္တမ္း ၆၁ နဲ႕လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ေန႕ ၄ နဲ႕ေပါင္းရင္ ၆၅=၁၁ ဆိုတဲ့ တရားသူႀကီးနံပါတ္ရရွိပါတယ္။တရားမွ်တမႈနဲ႕ မရိုးသားမႈမွန္သမွ်အျပတ္ရွင္းမယ့္ႏွစ္လို႕ယူဆပါတယ္။
၂) စၾကာ၀ဠာနံပါတ္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္က=၁၀ ဆုိတာကေတာ့ ၾကမၼာလွည္းဘီးလို႕ (Wheel of Forturen) ယူဆပါတယ္။ ဆိုးရာကေကာင္း၊ ေကာင္းရာကဆိုးသြားႏုိင္တဲ့ ဂဏန္း
၃) သၾကၤန္ ၁၀ ရက္ဂဏန္း နိမိတ္
၄) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းပံုပါတဲ့ အက်ီၤေတြ ၀တ္ခြင့္ရဖို႕ခဲယဥ္းလို႕ အခုႏွစ္ပိုင္းေတြထဲ လူငယ္မ်ားစြာ ႏွစ္ျခိဳက္ ၀တ္ဆင္ေနၾကတာက က်ဴးဘား ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ ခ်ီေဂြဗားရားပံု၊
ေတြေၾကာင့္ အဲဒီအစည္းအေ၀းၾကီးမွာ အေႏၱာ လို ့ေခၚတဲ့ ၁၀ ဂဏန္း ၊ တနဂၤေႏြနံ တိုင္းျပည္အၾကီးအကဲ ၊ တနဂၤေႏြနံ အမည္ျဖစ္တဲ့ လူထု ကိုယ္စားလွယ္ နဲ ့..
စေန ျပည္သူလူထုေတြဟာ အတိတ္တေဘာင္ နိမိတ္ေဆာင္တဲ့ ဇမၻဴဒီပါေတာင္ကြ်န္း စြမ္းအားေတြေၾကာင့္ တေဘာင္စကားလို ့ေျပာရမဲ့ အရူးစကား ၊ သဘင္သည္စကား ေတြထဲက သဘင္လို ့ သတ္မွတ္တဲ့ ဂီတအႏုပညာရွင္ Hiphop အဆိုရွင္ သီဆိုျပီး ၊ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ ပါးစပ္ဖ်ားမွာ ေရပန္းစားေနတဲ့
“အိုး ကေလး လႈပ္ပါေဟ့ .. အုိးကေလး လႈပ္ပါေဟ့ ”
“အိုး ..ကေလး လႈပ္ပါေဟ ့ .အိုး …ကေလး လႈပ္ပါေဟ့ ”
ဆိုတဲ့ သီခ်င္းထဲက အိုး လို ့ေျပာတဲ့ တနဂၤေႏြနံ ဟာ လွဳပ္ေနျပီ ျဖစ္ပါေၾကာင္း…..
၁၃၇၀ ေကာဇာသကၠရာဇ္ အေဟာကိန္းမ်ားကိုလည္း မၾကာမွီ တင္ဆက္ေပးသြားပါမယ္။
Tayyayeyate's Blog 